Is it surprising that prisons resemble factories, schools, barracks, hospitals, which all resemble prisons? - Michel Foucault
Martijn Karsten Stephan
In 2018 zijn Stephan en ik aangenomen om samen met Martijn de 'richtingsfilosofie' op Het Lyceum Rotterdam te verzorgen. Martijn doceert al sinds zijn studietijd (2012) op het Lyceum Rotterdam. Het Lyceum Rotterdam is een vrij unieke school doordat elke leerling verplicht ten minste 1 uur filosofie per week heeft. Als leerlingen het leuk vinden, kunnen ze vanaf de vierde klas ook kiezen voor filosofie als eindexamenvak. Dit vak heeft een eindexamenprogramma dat elke vier jaren landelijk wordt vastgesteld. Momenteel is het eindexamenthema 'Het goede leven en de vrije markt'. Dit programma is gericht op het aanleren van een vooraf vastgesteld kader aan theoretische kennis.
Het voor alle leerlingen verplichte uur filosofie per week heeft een ander doel. Het idee van de 'richtingsfilosofie' is het aanleren van kritische denkvaardigheden aan leerlingen vanaf de eerste. Deze vaardigheden strekken verder dan alleen lezen en schrijven. In elke jaarlaag besteden wij aandacht aan schrijven, lezen, argumenteren, samenvatten, presenteren, mondelinge uitdrukking, samenwerken, en nog meer. Omdat dit vak verplicht is voor elke leerling zorgen we voor een divers programma zodat elke leerling het af zou moeten kunnen sluiten met een voldoende. Niet goed in schrijven? Scoor dan extra hoog voor de presentaties. Het medium is van secundair belang aan het primaire doel: leerlingen zelfstandig laten nadenken.
Momenteel bestaat ons onderbouwprogramma uit drie jaren. In elk jaar staat een ander thema centraal.
Eerste klas: kennisleer - Wat kunnen wij weten en hoe komen we tot kennis? (Plato, Socrates, Aristoteles)
Tweede klas: Ethiek - Hoe kunnen wij goed leven en handelen? (Utilisme, plichtethiek, actuele cases, Stoïcisme)
Derde klas: Wijsgerige antropologie - Wat is de mens? (Freud, Nietzsche, Foucault)
Het is ons doel om in de bovenbouw om ons programma toe te spitsen op de richting die de leerling al een aantal jaren volgt. In een ideale wereld betekent dit 'filosofie van wetenschap', 'filosofie van kunst', en 'filosofie van ondernemen'. Wij doen zoveel mogelijk ons best om te zorgen dat ons filosofiecurriculum aansluit op de interesse van de leerlingen.
Waar sommige docenten misschien verzanden in een vastgesteld programma, werken wij zonder aangekochte methode. Wij ontwikkelen ons eigen programma, wat de vrijheid geeft om het filosofieprogramma aan te passen aan de actuele zaken in de maatschappij. Daarnaast hebben wij onszelf als eis gesteld om elk jaar tenminste 1/3e van het programma opnieuw te maken. Hierdoor maken we elk jaar voor elke jaarlaag een compleet nieuw trimester aan filosofiemateriaal. Het is ons doel om ons programma verder uit te werken en actueel te houden.